EMDR is een behandeling die wordt ingezet bij de verwerking van een schokkende of traumatische gebeurtenis. Tijdens de behandeling zal de therapeut vragen aan de gebeurtenis te denken, inclusief bijbehorende beelden gedachten en gevoelens. Tegelijkertijd zal u gevraagd worden zich te focussen op een afleidende stimulus, waardoor het werkgeheugen wordt aangesproken. De sets zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering kracht en emotionele lading verliest.
Een verklaring voor de werkzaamheid van EMDR is dat het terugdenken aan een nare herinnering en combinatie met het maken van oogbewegingen ervoor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Door de concurrentie van werkgeheugentaken is er weinig plaats voor levendigheid en naarheid van de herinnering. Dit biedt een cliënt de mogelijkheid om een andere betekenis aan de gebeurtenis te geven.